Τα τελευταία χρόνια, ολοένα και περισσότερες δίαιτες εμφανίζονται στο προσκήνιο, υποσχόμενες εντυπωσιακά αποτελέσματα αδυνατίσματος σε χρόνο-ρεκόρ. Από την κετογονική μέχρι τη vegan διατροφή, οι επιλογές είναι πολλές και συχνά αντικρουόμενες, αφήνοντας τον μέσο άνθρωπο μπερδεμένο για το ποια κατεύθυνση είναι πραγματικά υγιεινή. 

Στο πλαίσιο αυτό, η carnivore diet ή δίαιτα των σαρκοφάγων, μια διατροφή που αποκλείει πλήρως τις φυτικές τροφές και βασίζεται αποκλειστικά σε ζωικά προϊόντα, έχει αρχίσει να κερδίζει έδαφος, προκαλώντας συζητήσεις και αντιπαραθέσεις. Η ανάγκη για μια τεκμηριωμένη, ψύχραιμη και επιστημονικά στηριγμένη συζήτηση γύρω από το ζήτημα είναι μεγαλύτερη από ποτέ. Στην εποχή της διαδικτυακής πληροφορίας – και παραπληροφόρησης –, οι προσωπικές μαρτυρίες και οι «γρήγορες λύσεις» συχνά κυριαρχούν απέναντι στα επιστημονικά δεδομένα. Αυτό δημιουργεί πρόσφορο έδαφος για μύθους, υπερβολές και επικίνδυνες παρερμηνείες.

Για το λόγο αυτό απευθυνθήκαμε στον ειδικό διατροφολόγο-διαιτολόγο Πάρη Παπαχρήστο και του ζητήσαμε να απαντήσει σε ερωτήσεις που καλύπτουν όλα τα κρίσιμα ζητήματα – από τα θεωρούμενα οφέλη μέχρι τους πιθανούς κινδύνους  με στόχο να αποκτήσουμε μια σφαιρική εικόνα.

Ποια είναι η γενική σας άποψη για τη διατροφή που βασίζεται αποκλειστικά ή κυρίως σε ζωικά προϊόντα;

Η διατροφή που στηρίζεται αποκλειστικά σε ζωικά προϊόντα, όπως η carnivore diet, είναι εξαιρετικά περιοριστική και αποκλείει πλήρως τις φυτικές τροφές. Αυτό σημαίνει πως, ενώ μπορεί να προσφέρει υψηλή πρόσληψη πρωτεΐνης και λίπους, στερεί τον οργανισμό από βασικά θρεπτικά συστατικά, όπως τα αντιοξειδωτικά και οι φυτικές ίνες, στοιχεία απαραίτητα για την υγεία του εντέρου και τη μείωση χρόνιων παθήσεων. Επιστημονικά δεδομένα που να στηρίζουν μακροχρόνια οφέλη αυτής της διατροφικής προσέγγισης δεν υπάρχουν προς το παρόν.

Πώς θα περιγράφατε τα βασικά χαρακτηριστικά της λεγόμενης carnivore diet;

Η carnivore diet είναι ένα διατροφικό μοντέλο που περιλαμβάνει μόνο ζωικά προϊόντα: κρέας, ψάρι, αυγά και, σε κάποιες εκδοχές, γαλακτοκομικά. Δεν καταναλώνονται φρούτα, λαχανικά, όσπρια, δημητριακά ή ξηροί καρποί. Ουσιαστικά αποτελεί μια ακραία εκδοχή της κετογονικής δίαιτας, με πολύ χαμηλή ή μηδενική πρόσληψη υδατανθράκων.

Τι θεωρείτε ότι παρακινεί κάποιον να επιλέξει μια τέτοια διατροφή;

Οι άνθρωποι που στρέφονται σε αυτή τη δίαιτα συνήθως επιδιώκουν γρήγορη απώλεια βάρους, καλύτερο έλεγχο σακχάρου ή μείωση συμπτωμάτων, όπως τα φουσκώματα. Συχνά επηρεάζονται από προσωπικές μαρτυρίες και όχι από επιστημονικά δεδομένα. Η απλότητα της δίαιτας – χωρίς μέτρηση θερμίδων ή προγραμματισμό γευμάτων – είναι επίσης ελκυστική για κάποιους.

Ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, τα πιθανά οφέλη που μπορεί να αναφέρει κάποιος ακολουθώντας αυτόν τον τρόπο διατροφής;

Βραχυπρόθεσμα, η carnivore diet μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια βάρους λόγω της αυξημένης πρόσληψης πρωτεΐνης, που ενισχύει τον κορεσμό. Κάποιοι αναφέρουν βελτίωση στη ρύθμιση του σακχάρου και μείωση πεπτικών ενοχλήσεων, κυρίως επειδή αφαιρούνται τρόφιμα που τους προκαλούσαν δυσπεψία ή φουσκώματα. Ωστόσο, αυτά τα οφέλη δεν έχουν επαρκώς τεκμηριωθεί από έρευνες.

Υπάρχουν συγκεκριμένοι κίνδυνοι που πρέπει να ληφθούν υπόψη;

Ναι. Η αποκλειστική κατανάλωση ζωικών τροφών αυξάνει τον κίνδυνο ελλείψεων σε βιταμίνη C, φυτικές ίνες, αντιοξειδωτικά και φυτοχημικά συστατικά, που είναι σημαντικά για την καρδιαγγειακή και γαστρεντερική υγεία. Η υψηλή πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τα λιπίδια αίματος, ενώ η έλλειψη φυτικών ινών συνδέεται με προβλήματα στο μικροβίωμα και τη λειτουργία του εντέρου.

Πώς επηρεάζει αυτή η διατροφή την πρόσληψη θρεπτικών συστατικών;

Η carnivore diet παρέχει επαρκείς ποσότητες πρωτεΐνης, βιταμίνης Β12, σιδήρου και ψευδαργύρου, αλλά στερεί τον οργανισμό από σημαντικά θρεπτικά συστατικά που βρίσκονται κυρίως σε φυτικές τροφές, όπως φυλλικό οξύ, βιταμίνη C, μαγνήσιο και κάλιο. Μακροπρόθεσμα αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ελλείψεις με σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία.

Τι μπορεί να σημαίνει μακροπρόθεσμα η πλήρης αποφυγή φυτικών τροφών;

Η πλήρης αποφυγή φυτικών τροφών μπορεί να επηρεάσει το ανοσοποιητικό, να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων και να διαταράξει το εντερικό μικροβίωμα, που χρειάζεται φυτικές ίνες για να λειτουργεί εύρυθμα. Επίσης, αυξάνεται η πιθανότητα εμφάνισης διατροφικών ελλείψεων που μπορεί να μην εμφανιστούν άμεσα αλλά να έχουν σοβαρές συνέπειες με την πάροδο του χρόνου.

Με ποιον τρόπο θα συγκρίνατε τη carnivore diet με άλλες δημοφιλείς δίαιτες;

Σε σχέση με άλλες δίαιτες, η carnivore είναι η πιο ακραία, καθώς αποκλείει όλες τις φυτικές τροφές, ενώ δίαιτες όπως η κετογονική ή η paleo diet (παλαιολιθική δίαιτα) διατηρούν κάποια ποικιλία. Η Μεσογειακή δίαιτα, που θεωρείται από τις πιο υγιεινές, βασίζεται στην ποικιλία και την ισορροπία, κάτι που λείπει από το carnivore μοντέλο.

Υπάρχουν κατηγορίες ανθρώπων για τους οποίους μια τέτοια διατροφή θα ήταν περισσότερο ή λιγότερο κατάλληλη;

Η carnivore diet δεν συνιστάται για παιδιά, εγκύους, θηλάζουσες, ηλικιωμένους και άτομα με χρόνια νοσήματα, καθώς αυξάνει τον κίνδυνο ελλείψεων και επιπλοκών. Ακόμη και για υγιείς ενήλικες, προτείνεται μόνο για πολύ σύντομο χρονικό διάστημα και υπό παρακολούθηση.

Ποιοι είναι οι βασικοί μύθοι ή παρανοήσεις που συναντάτε γύρω από τη συγκεκριμένη δίαιτα;

Ένας συχνός μύθος είναι ότι ο άνθρωπος είναι «σχεδιασμένος» να τρέφεται αποκλειστικά με κρέας. Επίσης, πολλοί πιστεύουν ότι η αποφυγή φυτικών τροφών προλαμβάνει αυτοάνοσα ή χρόνιες παθήσεις, χωρίς επαρκή επιστημονική βάση. Η βραχυπρόθεσμη απώλεια βάρους ερμηνεύεται συχνά ως ένδειξη υγείας, ενώ μπορεί να κρύβει κινδύνους.

Τι λένε οι μέχρι τώρα επιστημονικές έρευνες για τα αποτελέσματά της;

Οι έρευνες είναι ελάχιστες και βραχυπρόθεσμες, χωρίς σαφείς αποδείξεις για μακροχρόνια οφέλη. Τα περισσότερα δεδομένα υποδεικνύουν κινδύνους ελλείψεων και επιβάρυνση της καρδιαγγειακής υγείας. Οι ισχυρισμοί υπέρ της δίαιτας βασίζονται κυρίως σε προσωπικές εμπειρίες και όχι σε καλά σχεδιασμένες κλινικές μελέτες μεγάλης κλίμακας.

Αν κάποιος θέλει να δοκιμάσει την carnivore diet, ποια βήματα θα θεωρούσατε απαραίτητα πριν την ξεκινήσει;

Προτείνεται να συμβουλευτεί πρώτα γιατρό και διατροφολόγο, να κάνει αιματολογικές εξετάσεις και να εξασφαλίσει πλάνο παρακολούθησης για τυχόν ελλείψεις. Είναι σημαντικό να ενημερωθεί για τους πιθανούς κινδύνους, να θέσει σαφή χρονικά όρια και να έχει σχέδιο επαναφοράς σε μια ισορροπημένη διατροφή.

Σύντομο βιογραφικό

Ο Πάρης Παπαχρήστος παρέχει διαιτολογικές υπηρεσίες τροποποίησης διατροφικής συμπεριφοράς για πάνω από 15 χρόνια, συμβάλλοντας σε βελτίωση της ποιότητας ζωής. Ως πτυχιούχος Διαιτολόγος Διατροφολόγος, M.Sc. έχει ευρύτερη επιστημονική γνώση, η οποία συνδυάζεται στις διαιτολογικές συνεδρίες με την προσωπική του εμπειρία.

Είναι ιδρυτής του πρώτου portal διατροφής σε Ελλάδα και Κύπρο και συγγραφέας του πρώτου βιβλίου της σειράς medNutrition wellness, με τίτλο «Μύθοι και Αλήθειες στη διατροφή μας». Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με τις διαιτολογικές υπηρεσίες που παρέχει είτε στο Παγκράτι είτε αξιοποιώντας skype και viber σε όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό, με χιλιάδες ανθρώπους, έχει δει τι είναι αποτελεσματικό και όχι.